میانگین متحرک نمایی (EMA) چیست؟
مهمترین ابزارهای تحلیل تکنیکال در هریک از بازارهای مالی، اندیکاتورها یا شاخصها هستند. با استفاده از اندیکاتورها، روند حرکت قیمت یک دارایی مالی تحلیل و بررسی میشود. هدف از این کار اطمینان از قطعیت روند فعلی و درصورت امکان، پیشبینی آینده، بهمنظور اتخاذ کمریسکترین و پرسودترین استراتژیهای معاملاتی است. در این میان، اندیکاتور EMA یا میانگین متحرک نمایی، یکی از شناختهشدهترین و پرکاربردترینها محسوب میشود.
در تحلیلهای روزانهی روند قیمت در بازارهای سنتی و نوین از سهام و فارکس گرفته تا ارز دیجیتال به شاخص EMA استناد شده و وضعیت آن بررسی میشود. EMA ابزاری مهم در تایید سیگنالهای خریدوفروش است. این شاخص، همچنین از عناصر سازندهی بسیاری از شاخصهای دیگر مانند مومنتوم و باندهای بولینگر محسوب میشود. بنابراین برای ترید موفق در بازارهای مالی، لازم است این شاخص را شناخته و نحوهی تفسیر و استفاده از آن را بدانید.
میانگین متحرک ساده و میانگین متحرک نمایی دو بخش کاربردی میانگین متحرک میباشند. همانگونه که از نام میانگین متحرک ساده مشخص است سادهترین شکل محاسبه میانگین میباشد که در آن قیمتها در بازه زمانی مشخصی با یکدیگر جمع میشوند و بر تعداد دوره در بازه زمانی تقسیم میگردند.
میانگین متحرک نمایی (Exponential Moving Average) که به ema نیز شهرت دارد، نسبت به میانگین متحرک ساده تفاوتهایی در نحوه انجام محاسبات دارد. به این صورت که هنگام محاسبه میانگین دوره، قیمتهایی که سهم در دورههای انتهایی داشته است، از اهمیت بیشتری برخوردار است (به قیمتهای انتها دوره وزن بیشتری را اضافه کنید).
با توجه به تفاوت محاسباتی، میانگین متحرک نمایی، نسبت به نوسانات قیمتی حساستر باشد و بر عکس میانگین متحرک ساده، واکنش کندتری را از خود نشان دهد که این موضوع از تفاوتهای کلیدی میان این دو میانگین به شمار میرود. البته باید دانست که هیچکدام از این دو روش نسبت به دیگری برتری ندارد و انتخاب یکی از آنها فقط به نوع استراتژی شما بستگی دارد.
انواع میانگین متحرک
میانگین متحرک ساده simple Moving Average
میانگین متحرک نمایی Exponential Moving Average
میانگین متحرک وزنی Weighted Moving Average
چگونه کار میکند؟
فرمول اندیکاتور EMA
اندیکاتور میانگین متحرک نمایی، علاوه بر درنظر گرفتن قیمت اخیر دارایی، EMA آن در روزهای گذشته را نیز ملاک محاسبهی خود قرار میدهد. برای محاسبهی این شاخص برای هر روز به سه فاکتور زیر نیاز داریم:
SMA یا میانگین متحرک ساده بهعنوان EMA اولیه یا Initial EMA Value
ضریب وزنی یا Multiplier که به آن ثابت هموارسازی (Smoothing Constant) گفته میشود.
EMA روز قبل
فرمول اندیکاتور SMA نیز بهشرح زیر است:
SMA = An N
در این فرمول، N، تعداد روزهای بازهی مورد نظر و An،مجموع قیمتهای پایانی یا بسته (Closing Price) در پایان در هر روز معاملاتی است.
ضریب وزنی موردنیاز برای فرمول اندیکاتور EMA نیز برحسب درصد بوده و بهطریق زیر بهدست میآید:
۱۰۰ × (۱+ بازه ی زمانی مشخص شده) ÷ ۲ = ضریب وزنی
بهعنوان مثال، این ضریب برای یک دورهی ۲۰ روزه (N = 20) برابر با حاصل تقسیم عدد ۲ بر ۲۱ و ضرب آن در ۱۰۰ یعنی ۹٫۵۲ درصد است. بنابراین با طولانیتر شدن بازهی زمانی، ضریب وزنی کاهش مییابد.
با در اختیار داشتن این اعداد، فرمول محاسبه EMA برای هر روز بهشرح زیر خواهد بود:
(قیمت بسته شدن دارایی –روز قبل EMA) multiplier + روز قبل EMA = EMA
حتما میپرسید که در فرمول فوق، چرا SMA دیده نمیشود و چه نیازی به محاسبهی آن داریم. پاسخ، در عبارت EMA روز قبل نهفته است. در حقیقت برای محاسبهی میانگین متحرک نمایی در یک بازهی زمانی معین، به یک نقطهی شروع یا EMA اولیه برای اولین محاسبه نیاز داریم که آن را SMA در همان بازه درنظر میگیرند.
بهاینترتیب در این فرمول قیمت روزهای گذشته در قالب همین شاخص برای روزهای گذشته لحاظ شده و درعینحال، وزن بیشتری به آخرین قیمتها داده میشود. لازم به ذکر است که چارتها و نمودارهای آنلاین، بهطور خودکار این محاسبات را انجام داده و در اختیار تریدر میگذارند. این محاسبات برای دیگر انواع میانگین متحرک MA نیز انجام میشود.
استفاده از EMA برای تایید روند
تفسیر ابتدایی EMA با مقایسهی آن با قیمت دارایی انجام شده که شامل یکی از سه حالت زیر است:
برابری EMA و قیمت: احتمال عدم نوسان در بازار
EMA بیشتر از قیمت: گرانی دارایی و معاملهی آن با قیمتی بیشتر از ارزش ذاتی و درحقیقت، بازار صعودی یا احتمال صعودی شدن آن
EMA کمتر از قیمت: نشانهی معامله دارایی با قیمتی پایینتر از ارزش ذاتی و درحقیقت، بازار نزولی یا احتمال نزولی شدن آن
لازم به ذکر است که قطعیت گزارههای فوق با استناد به تنها یک میانگین متحرک نمایی ممکن نیست. بهعبارتدیگر، اندیکاتورهای میانگین متحرک بهطور منفرد، تنها برای تایید روند و نه پیشبینی آنها استفاده میشوند. حداقل یک شاخص دیگر مانند اندیکاتور استوکستیک، RSI، MACD و پرایس اکشن نیز باید سیگنالی مشابه EMA بدهند. از ترکیب شاخصهای میانگین متحرک با بازههای متفاوت نیز برای اطمینان بیشتر از صحت سیگنال استفاده میشود.
بااینحال میتوان گفت که با عبور دو خط EMA و قیمت از یکدیگر، احتمال معکوس شدن روند افزایش مییابد. هرچه EMA موردنظر طولانیتر باشد، این احتمال بیشتر میشود. یک روش سادهی استفاده از اندیکاتور میانگین متحرک نمایی برای تشخیص وضعیت روند بهشرح زیر است:
پیدا کردن یک خط روند روی نمودار قیمت
تعیین دورهی EMA بهمنظور اعمال به نمودار
مشاهدهی جهت دو خط قیمت و EMA و اختلاف آنها
در این حالت و در یک روند صعودی تازمانیکه خط قیمت بالاتر از EMA در بازه مورد نظر باشد، قیمت دارایی صعودی است. هرچه خطوط روند و میانگین متحرک نمایی به یکدیگر نزدیکتر باشند، احتمال تقاطع آنها نیز بیشتر میشود.
تنظیمات اندیکاتور میانگین متحرک نمایی
ابتدا سهم مورد نظر را انتخاب کنید.
از قسمت اندیکاتورها، Exponential Moving Average (ema) را انتخاب کنید.
سپس روی خط ظاهر شده کلیک راست کرده تا گزینه format را مشاهده کنید.
در این قسمت متناسب با دید معملاتی خود (کوتاه مدتی، میان مدتی و بلند مدتی) اعداد 12, 26 و 52 را در قسمت ورودیها به مانند شکل زیر انتخاب میکنید.
مزایای میانگین متحرک نمایی
میانگینهای متحرک از قدیمیترین شاخصهای تحلیل تکنیکال هستند که در بازارهای سنتی مانند بورس و سهام نیز استفاده میشوند. همین موضوع، اصلیترین نقطهی قوت این شاخص است که نشان میدهد بازار از کار با آن، نتیجهی مثبت گرفته و به آن اعتماد دارد. از دیگر مزایای مهم استفاده از اندیکاتور EMA در تحلیل تکنیکال، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
لحاظ کردن عوامل متاخر و همچنان تاثیرگذار بر روند قیمت دارایی بهجای دادههای صرفا تاریخی
تاخیر یا Lag کمتر در پاسخگویی به حرکت قیمت در مقایسه با میانگین متحرک ساده
عملکرد و دقت خوب در بازارهای بهشدت نوسانی
امکان ادغام با سایر اندیکاتورها
قابلاستفاده در روشهای معاملاتی مختلف بهمنظور تایید روند و سطوح قیمت
معایب میانگین متحرک نمایی
بسیاری از تحلیلگران معتقدند که تاکید اندیکاتور EMA بر دادههای متاخر، خطر نادیده گرفتن روندهای تاریخی و تکرار شونده را در پی دارد. برخی نیز استدلال میکنند که تاکید بیش از حد روی دادههای نزدیک، میتواند برخی واقعیات را نادیده گرفته و سیگنالهای غلطی بدهد. این استدلال، البته با منطق ذاتی تحلیل تکنیکال که معتقد است همهچیز در مورد یک دارایی در قیمت آن نهفته است، کمی منافات دارد.
دیگر نقطهضعف میانگین متحرک نمایی از دیدگاه برخی تریدرها، وابستگی دقت آن به حجم دادههای تاریخی است که در فرمول آن وارد میشود. برای بهدست آوردن EMA صد درصد دقیق، به تمامی دادههای تاریخی یک دارایی از زمان پیدایشش نیاز است. در بازارهای جدیدتر مانند ارز دیجیتال، دسترسی به این دادهها آسانتر است اما حجم محاسبات را افزایش و سرعت آن را کاهش میدهد.
به همین دلیل گفته میشود حجم سیگنالهای خطای این شاخص، نسبت به SMA بیشتر است. لزوم ترکیب این شاخص با شاخصهای دیگر نیز از همین جا مطرح میشود. بااینحال، میتوان گفت که EMA های با بازهی طولانیتر، دقیقتر هستند.
درنهایت باید گفت که میانگین متحرک نمایی، همچنان با روند قیمت، تاخیر دارد. مشکلی که بهنظر نمیرسد هیچ اندیکاتور دیگری هم بتواند بهطور صد درصد آن را رفع کند. بنابراین، همچنان این احتمال وجود دارد که سیگنالی که این شاخص میدهد، مربوط به گذشته باشد و معاملهگر با ضرر مواجه شود.
استراتژی ترکیبی اندیکاتور میانگین متحرک نمایی با دیگر اندیکاتورها
در تحلیل تکنیکال هنگام استفاده از اندیکاتورها بهتر است به سایر الگوها و اندیکاتورها نیز توجه شود تا تحلیل صورت گرفته قابل اعتمادتر و کم ریسکتر باشد. به این منظور ۳ اندیکاتور EMA ،MACD و RSI را میتوان در قالب استراتژی کم ریسک همزمان مورد استفاده قرار داد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این سه اندیکاتور به مقاله «اندیکاتور میانگین متحرک نمایی سه گانه (TEMA)» مراجعه کنید.
هنگام استفاده از این استراتژی معاملاتی ۲ سیگنال بسیار مهم را دریافت و بررسی میکنیم:
سیگنال خرید
سیگنال ورود به این استراتژی توسط اندیکاتور MACD و RSI ایجاد میشود. برای صدور سیگنال خرید و ورود به سهم در این استراتژی ترکیبی، ۲ شرط زیر باید برقرار باشد :
باید مکدی زیر سطح صفر قرار گیرد و مکدی از پایین به سمت بالا خط سیگنال را قطع کند.
اندیکاتور RSI نیز باید زیر سطح ۶۰ قرار داشته باشد.
سیگنال فروش
سیگنال خروج این استراتژی توسط اندیکاتور میانگین متحرک و RSI صادر میگردد. برای صدور سیگنال فروش و خروج از سهم در این استراتژی ترکیبی، 2 شرط زیر باید برقرار باشد:
خط اندیکاتور میانگین متحرک کوتاه مدت از بالا به سمت پایین میانگین متحرک بلند مدت را قطع کند.
اندیکاتور RSI در سطح ۳۰ و بالاتر قرار داشته باشد.
