دنیای امروز ما، در تسخیر سکه‌ها و طلاهای دیجیتالی است، یعنی کوین‌ها، توکن‌ها، رمزارزها و بسیاری دیگر ارزش‌های تولید شده بر پایه فناوری بلاک‌چین. برای سود بردن و به دست آوردن ثروت از راه رمزارزها راههای متعددی در دسترس همه ماست. می‌توان از هودل کردن “Hodling”، معامله کردن “Trading”، استیک کردن “Stacking” رمزارزها و کارهای متنوعی از این دست نام برد.
اما راه دیگری نیز وجود دارد که ممکن است از همه راههای دیگر مطمئن‌تر و پرسودتر باشد. مانند کاشفان طلا، ما نیز می‌توانیم رمزارزها را استخراج یا ماین “Mine” کنیم. در این مقاله از مقالات صرافی سون استار به بررسی چیستی دستگاه‌های ماینر، روش‌های استفاده و کسب درآمد از آن، قانون‌گذاری آن، نکات و حواشی پیرامون این کار می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
ماینر چیست؟
به زبان ساده هرکسی رمزارز استخراج میکند، ماینر است و ابزارهای این فرایند را نیز دستگاه ماینر می‌نامند اما بیایید پیش از اینکه به این پرسش پاسخ گسترده‌تری دهیم. در ابتدا ساده، مختصر و اجمالی با نحوه‌ی تولید و بدست آمدن کوین‌ها و توکن‌های دیجیتالی و ارزش یافتن آن‌ها آشنا شویم.
مبنا و فلسفه‌ی وجودی این ابزار چیزی نیست جز شفافیت. همه تبادل‌ها، تراکنش‌ها و نحوه تولید بلاک‌ها (که به‌نوعی همان رمزارزها هستند) برای کاربران سیستم قابل رصد است. همین دو عامل موجب می‌شود که تمام فرایندهای بر پایه رمزارزها، تا حد زیادی از تقلب‌ها، کلاهبرداری‌ها، جعل و هر کار ناروایی مصون باشد. این موضوع موجب بهره‌گیری از این رمزارزها می‌شود و عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد؛ محدودیت در تعداد توکن یا ارز در دسترس هم وجود دارد.
مجموع این شرایط موجب می‌شود مانند هر کالا یا شی با ارزشی، رمزارز نیز ارزش مالی و اعتبار یابد. مسائلی مثل امنیت سیستم برنامه‌نویسی و رمزگذاری، امکانات فراهم شده در بلاک‌چین هر رمزارز، سرعت تراکنش‌ها، افراد پشتیبان رمزارزها و… می‌تواند باعث کاهش یا افزایش ارزش ذاتی این دارایی‌های دیجیتالی شود.
با این شرایط و توضیحات روشن می‌شود که یک ارز دیجیتال یا کوین، در عمل همانند طلا یا نفت است. قواعد آن بازارها نیز بر بازار رمزارزها قابل تعمیم است. بنابراین اتصال به فرایندی که ما با آن رمزارز به دست می‌آوریم، مانند داشتن یک معدن خواهد بود و می‌توان انتظار داشت به این شکل سرمایه به دست آوریم؛ اما در معدنی که بتوان با آن رمزارز ماین کرد، به‌روی همه کاربران باز است فقط باید ابزار مناسبی داشته باشند.
همان‌طور که می‌دانید رمزارزها در واقع، پروتکل‌های رمزگذاری شده‌ای بر پایه فناوری بلاک‌چین هستند. هر تراکنش، مبادله یا هر فرایندی که قرار است بر پایه‌ی بلاک‌چین پردازش شود، به‌صورت عدد و رقمی در اختیار سیستم قرار می‌گیرد تا یک هش “Hash” تولید کند. این هش‌ها ورودی سیستم خواهد بود تا یک عملیات پیچیده ریاضی انجام شود.
نتیجه عملیات وقتی تایید شود، یک بلاک بدست می‌آید. سیستم پردازش‌گر بلاک‌چین مانند تابعی ورودی‌ها را می‌گیرد و خروجی تولید میکند. ماینر از میان تراکنش‌ها به میزان حجم مجاز هر بلاک (یعنی چند بایت “Byte” جا دارد.)، به طور مستمر تعدادی را انتخاب و هش مورد نظر را بدست می‌آورد و به واسطه آن‌ها یک بلاک فرضی می‌سازد.
وقتی همه موارد برگزیده درست و معتبر باشد، بلاک تایید و استخراج می‌شود. تایید بلاک از راه اثبات کار “Proof of Work” صورت می‌گیرد که در نتیجه به کاربران پاداش می‌دهد؛ پاداشی که چیزی بجز رمزارز مورد نظر ما نیست. البته تایید صحت داده‌های هر بلاک توسط ماینرها شامل کارمزد می‌شود که به حساب آن‌ها واریز می‌شود. اگر چند ماینر بتوانند هم‌زمان در مدتی که فرایندهای هر بلاک تایید می‌شوند، خروجی مدنظر را بیابند، به طور پاداش بین آن‌ها تقسیم خواهد شد.
حال به طور کامل‌تر می‌توانیم بگوییم ماینر کسی است که با بهره‌گیری از پردازنده “CPU” رایانه رومیزی خود در پایین‌ترین سطح تا سیستم تخصص‌یافته برای استخراج رمزارزها مانند دستگاه‌های ایسیک “ASIC” در بالاترین سطح، با اتصال به شبکه بلاک‌چین موردنظر، یکی از نودهای Node آن شبکه می‌شود و به این شکل، در روند یافتن بلاک درست و معتبر سهیم می‌شود.
در واقع، در ارزهای دیجیتال قابل استخراج، شبکه ماینینگ شبکه‌ای غیرمتمرکز “Decentralized” است. این امر در شبکه‌های رمزارز قابل استخراج، از عوامل امنیتی به حساب می‌آید. زیرا که عدم تمرکز و گستردگی شبکه موجب می‌شود، حملات و خطرات سایبری و هکری فقط نودهای معدودی را زمین‌گیر کند و اساسا رصد و پوشش کل شبکه نشدنی است.
دستگاه ماینر در هر ثانیه باید هزاران هزار هش تولید و علمیات‌های پیچیده‌ای را پردازش کند تا بتواند در این فرایند میلیون‌ها تراکنش را تایید و با ده‌ها هزار ماینر دیگر، رقابت کند. بسته به شرایط بلاک‌چین ماینر می‌تواند توان سخت‌افزار در دسترسش را در استخری “Pool” به اشتراک بگذارد و شانس دستیابی به پاداش را افزایش دهد. هرچند سود دریافتی در هر مرحله پرداخت کاهش می‌یابد ولی تعداد آن‌ها بیشتر می‌شود که در مجموع پاداش بیشتری به دست می‌آید.
در اینجا نیز بد نیست کمی به تحول تاریخی ماین کردن و دستگاه‌های ماینر اشاره کنیم. همه تجارب رمزارزی از بیت‌کوین شروع شده است. در ابتدا، هرکسی که روی بیت‌کوین کار می‌کرد، یک نود ماینر بیت‌کوین بود. از آن جایی که عملا تراکنشی در کار نبود، حجم ورودی و محاسبات پایین بود و تعداد افراد معدود بود و هر کس با پردازنده مرکزی “CPU” رایانه هرچند ضعیف خود می‌توانست بیت‌کوین استخراج کند. در این دوران هر نود می‌توانست چندین بیت‌کوین به دست بیاورد.
پس از روز پیتزای معروف بیت‌کوینی، دنیای رمزارزها کم‌کم شروع به تکان خوردن کرد. افراد فعال بیشتر شدند و طرفداران برای رونق بیشتر آن شروع به مبادله بیت‌کوین و انجام معامله با آن کردند. از همین رو، توان سی‌پی‌یو که به طور خطی (هر عملیات پس از عملیات دیگری انجام می‌شود) کار میکند برای استخراج کافی نبود.
بعد از آن افراد به سراغ پردازنده گرافیکی GPU یا کارت گرافیک رفتند. با گذشت زمان کوتاهی دیگر کارت گرافیک‌ها هم از دور خارج شدند. در این زمان، بازار رمزارز رونق گرفته بود؛ بنابراین سرمایه‌گذاری روی سخت‌افزارهای قوی‌تر قابل‌توجیه بود. دستگاه‌های تخصصی ماین کردن یا اصطلاحا دستگاه ماینر پا به عرصه گذاشتند.
ارزهای مشهور مثل بیت‌کوین و اتریوم در عمل جز با ماینرهای اختصاصی قابل استخراج نیست. با افزایش قدرت سخت‌افزاری و پردازشی، بهینه‌شدن رمزنگاری‌ها و کدنویسی‌ها و تغییرات در قوانین و پروتکل‌های شبکه‌های بلاک‌چینی، رقابت میان استخراج‌کنندگان هر روز بیشتر می‌شود و باید دستگاه‌های استخراج قوی‌تر و بیشتر شوند.
چگونه از ماینر کسب درامد کنیم؟
این روزها، در هر گوشه دنیا، ارزهایی که قابل استخراج است از سوی اشخاص مختلف و با روش‌های متعددی ماین می‌شوند. استفاده از پردازنده‌های گرافیکی قدرتمند برای رمزارزهای کمتر شناخته و دستگاه‌های ماینر اختصاصی برای رمزارزهای مشهور از بهترین و متداول‌ترین راه‌ها برای استخراج رمزارز است. استخراج به‌شرط داشتن درآمد راه مناسبی برای فعالیت در دنیای رمزارزهاست. دو روش اصلی برای درآمدزایی از ماینینگ وجود دارد: ۱- دریافت پاداش به‌ازای هر بلاک جدیدی است که به دست می‌آید و ۲- دریافت کارمزد.
روش اول که مشخص است با کشف هر بلاک جدید، شبکه صحت محاسبات را تعیین میکند و پاداشی به ماینر می‌دهد. این پاداش بسته به بزرگی شبکه و پروتکل‌های آن تعیین می‌شود و از ارزی با ارز دیگر متفاوت است.
اما روش دریافت کارمزد چگونه است؟ همان‌طور که گفته شبکه صحت کار از راه پروتکل اثبات کار تایید میکند. کل دستگاه‌های ماینری که موفق به کشف بلاک جدید نشده‌اند، در نقش نود اعتبارسنج Validator Node عمل می‌کنند بابت این عمل کارمزد دریافت می‌کنند؛ بنابراین درست است که در رقابت سنگین استخراج ممکن است مقدار پاداش‌ها کم و سرعت دریافتشان پایین باشد ولی با حضور مداوم در شبکه و دریافت کارمزد تایید می‌توان درآمد پیوسته‌ای داشت.
درآمد حاصل از دستگاه ماینر چقدر است؟
آنچه که از درآمد دستگاه ماینر به دست می‌آید، از ارزی به ارز دیگر متفاوت است. بسته به قراردادها و پروتکل‌ها می‌تواند روزانه تغییر کند. همان‌طور که گفتیم، هش ریت بالاتر، یعنی مقدار بیشتری بلاک می‌تواند کشف شود یا اینکه به تایید برسد. اما این متناظر با درآمد بیشتر نیست. زیرا برق مصرفی ماینر بسیار بالاست شما باید قیمت آن را لحاظ کنید. هزینه مراقبت و نگهداری و خنک‌کردن ماینر نیز دخیل است. هر قدر دستگاه شما استهلاک بالاتری داشته باشد، آن گاه از درآمد شما کاسته خواهد شد.
برای اینکه معیاری داشته باشیم، درآمد دستگاه ماینر بیت‌کوین را در نظر می‌گیریم. دستگاه‌های ماینری هستند که تا روزی ۸۵ دلار کسب درآمد می‌کنند. در مقابل دستگاه‌های ماینری نیز وجود دارند که روزانه بازدهی دلاری منفی دارند. این دستگاه‌ها به‌زودی از دور خارج می‌شوند. علت اینکه همچنان چنین دستگاهی به کار برده می‌شود، حفظ موقعیت در اکوسیستم است. در این روزها (یعنی زمان نوشته شدن مقاله اواخر مرداد ۱۴۰۱)، با توجه قیمت پایین بیت‌کوین بسیاری از دستگاه‌های ماینر خاموش شده‌اند.
البته در این میان می‌بایست به نکاتی توجه داشت. برای نمونه در شبکه‌های بزرگ و پیشرو مثل بیت‌کوین، وقتی تعداد ماینرها بسیار می‌شود و به این ترتیب، نرخ تولید بلاک نیز بیش از حد افزایش می‌یابد، معمولا رویدادهای نصف کردن یا هاوینگ “Halving” برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود.
در هاوینگ، پاداش استخراج کاهش یافته و نصف می‌شود. این کار برای کنترل اکوسیستم آن رمزارز انجام می‌شود. این کار ماینرهای ضعیف یا بسیار پر مصرف را از دور خارج میکند زیرا کار با آن‌ها دیگر به صرفه نیست. با این کار احتمال خراب‌کاری‌هایی مثل حمله ۵۱ درصدی سرکوب می‌شود.
با احتساب و در نظر گفتن این مسائل باید دانست که ماین کردن فقط در صورتی ارزشمند خواهد بود که شما چندین دستگاه را به هم متصل کنید و تشکیل یک مزرعه یا فارم “Farm” ماینر بدهید تا سود مجموع مشخصی را به دست آورید. همچنین می‌توانید به شبکه‌ای متحد از نودها – اصطلاحا یک استخر – وصل شوید و با شراکت در فعالیتشان سود تضمین‌شده‌تری را به دست آورید.
آیا استخراج ارز دیجیتال در ایران قانونی است؟
به‌طورکلی، در بیشتر کشورهای دنیا، قانون مشخصی که به استخراج ارز دیجیتال یا امور مرتبط بپردازد، از سوی قانون‌گذار تعیین نشده است. در بیشتر موارد، قوانین کلی مالی و اقتصادی در این باره حکم‌فرماست. در ایران نیز، پیرامون ماین کردن و مسائل ارزهای دیجیتالی، هیچ‌یک از فعالیت‌ها ممنوع یا جرم‌انگاری نشده است اما قوانینی مبنی بر استخراج تصویب شده است. بر همین اساس علاقمند به حوزه استخراج رمزارزها باید برای اخذ مجوز به وزارت صمت مراجعه کنند.
بااین‌حال، قانون‌گذار به طور کامل، نسبت به امور استخراج رمزارز بی‌تفاوت نیست. قوانینی که امور مالی را تنظیم میکند، دستورالعمل‌ها تجارت الکترونیک مثل تقلب و کلاهبرداری اینترنتی، امور مربوط به جرائم سایبری، مثل هک و دزدیدن اطلاعات، همگی درباره امور ماین کردن، خریدوفروش دستگاه ماینر باید رعایت شود. مثلا برای پذیرش سرمایه یا راه‌اندازی کسب‌وکاری مبتنی به ارزهای خارجی یا امور خدمات مالی – که هر دو با ارزهای دیجیتال در ارتباط است – شما باید مجوزهایی را از مراجع ذی‌ربط دریافت کنید.
با این اوصاف، باید آگاهانه عمل کرد، زیرا به دلیل عدم شفافیت و صراحت قوانین ممکن است ناخواسته قانونی را زیر پا بگذارید و ندانسته جرمی مرتکب شوید؛ پیامد این مسائل جز ضرر و درگیری با قانون نخواهد بود.
جمع‌بندی
ماین کردن یا استخراج رمزارز، یکی از راه مناسب و جذاب درآمدزایی در دنیای رمزارزهاست. ما در صرافی سون استار در این مقاله در مورد ماین کردن و ارز دیجیتال مفصل صحبت کردیم. همچنین دریافتیم که هزینه‌های برق و نگهداری و استهلاک در این فرایند بسیار بالا است؛ بنابراین باید راه‌هایی مثل توسعه الگوریتم‌های ساده‌تر یا تجمیع توان دستگاه‌ها را در پیش گرفت.. هرچند تلاش شد که این مقاله کامل باشد، جزئیات فراوانی در میان است که ضرورت دارد افراد علاقه‌مند به ماین کردن آن‌ها را پیگیری کنند.
پرسش و پاسخ
۱. آیا می‌توان در ایران دستگاه ماینر رمز ارز خرید؟
- بله به‌صورت قانونی شرکت‌های واردکننده‌ای وجود دارند.
۲. ماینر رمزارز چه کاری انجام می‌دهد؟
- رمزارز یا ارز دیجیتال استخراج میکند.
۳. آیا ماینرها سودآور هستند؟
- بله اگر دستگاه مناسبی را انتخاب کنید به راحتی به سود می‌رسید.
۴. بهترین روش استخراج رمزارز کدام است؟
- استخراج با دستگاه‌های ایسیک بهترین روش برای استخراج رمزارزها هستند.
۵. بهترین ماینرهای رمزارزی چه دستگاه‌هایی هستند؟
- دستگاه‌هایی مانند انت‌ماینر اس۱۹ پرو “Antminer S19 Pro”، بیت‌رامو رومو ایکس “Bitramo Romo x”، بیت‌مین انت‌ماینر اس۷ “Bitmain Antminer S7” و آوالون‌ماینر ۱۲۴۶ “AVALONmner 1246” از بهترین گزینه‌های موجود بازار هستند.
نظرات